SPOR DİŞ HEKİMLİĞİ
Spor Diş Hekimliği Nedir?
Sporcular, spor hayatları boyunca pek çok kez darbeye maruz kalır. Darbe sonucu insan vücudunda iki olay meydana gelir. Şiddeti az ise vücutta ısı, fazla ise yumuşak dokularda yaralanmalara sebep olur, bu darbeler kemik ve dişlerde ise yer değişiklikleri ve kırılmalara neden olur. Spor kazaları sonucunda oluşan darbeler fiziksel direnci aşar ise travma oluşur. Spor kazalarında çene-yüz bölgesindeki yaralanmaların en sık görüleni dental yaralanmalar olduğunu söyleyebiliriz. Yapılan araştırmalarda takım sporları içinde dental travma oranı %2-33 arasında değiştiği gözlenmiştir. En sık görülen travma vakaları yakın dövüş sporları, futbol, basketbol, kayak ve raket-sopa kullanılan spor dallarıdır.
Spor kazalarında yaralanma en çok üst çenede olur ve genellikle üst kesici dişlere zarar görür. Bununla birlikte dento-alveolar yapılarda yaralanmalar, yüz kemiklerinde kırıklar görülebileceği gibi, kafa içi basıncında artmalar ve ciddi boyun ve beyin yaralanmaları görülür. Spor aktivitelerinde oluşan bu türlü kazaları engellemek ve kişileri travmadan korumak için üretilen apareylere ‘ağız koruyucusu – koruyucu dişlik’ denir.
Ağız koruyucuları (koruyucu dişlikler – sporcu plakları); travma sonucu oluşan kuvvetten dişleri, dil –dudak ve yanak yaralanmalarını engeller. Ön bölgeden alınan darbelerde ön dişleri alt çeneye gelen darbelerde ise posterior dişleri korur ve çene kırıklarını azaltır. Ayrıca alt ve üst dişler arasında oluşturduğu aralık nedeniyle beyin sarsıntısını, yaralanma ve olası ölümü engeller. İdeal bir ağız koruyucu – koruyucu dişlik dişlere kolayca uyumlandırılabilmeli, yeterli koruma sağlayabilecek kadar ince, yırtılmaya karşı dirençli, kokusuz-tatsız olmalı, nefes almayı zorlaştırmamalıdır. 3 çeşit ağız koruyucu vardır:
Standart Ağız Koruyucular – Koruyucu Dişlikler: Hazır olarak satılan çeşitli büyüklükleri olan genellikle pvc bazlı materyallerden oluşur.(Avrupa Birliği tarafından pvc bazlı ağız koruyucuları yasaklanmıştır.)
Isıt-Isır Yöntemi İle Hazırlanan Koruyucular: Termoplastik bir materyal ile hazırlanan koruyucu zamana bağlı olarak uyumu ve adaptasyonu azalır.
Model Üzerinde Kişiye Özel Hazırlanan (Custom Made): Diş hekiminiz tarafından üst çenenizden ölçü alınır. Alınan ölçü modellenir. Modellenen ölçüye göre yaklaşık 5 mm kalınlığında yumuşak essix plağı hazırlanır. Bu yöntem ile hazırlanan diş koruyucu – ağız koruyucu kişiye özeldir.
